Γράφει η Δρ. Νατάσσα Ρωμανού
Ποιος θα πίστευε ότι μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες, πιο αστικοποιημένες περιοχές στη γη, η πόλη της Νέας Υόρκης, θα αντιμετώπιζε θανατηφόρα απειλή από… δασικές πυρκαγιές; Την Τρίτη και την Τετάρτη αυτής της εβδομάδας, η τοξική ομίχλη που έφτανε από τον ανατολικό Καναδά τύλιξε την πόλη με ένα κόκκινο ασφυχτικό πέπλο. Ήταν από τις χειρότερες περιπτώσεις ατμοσφαιρικής ρύπανσης που έχουν καταγραφεί ποτέ, χειρότερη και από τις χειρότερες που βίωσε η Καλιφόρνια τα τελευταία χρόνια. Και είμαστε ακόμα στην αρχή της περιόδου των πυρκαγιών στον Καναδά φέτος.
Χωρίς προειδοποίηση, ο καπνός από τις μακρινές φωτιές ανέτρεψε την καθημερινότητα της μισής χώρας. Υπολογίζεται ότι μέσα σε δύο μέρες περίπου 75 εκατομμύρια άνθρωποι στις ανατολικές ΗΠΑ εκτέθηκαν σε επικίνδυνα επίπεδα τοξικού καπνού. Σχολεία στο Μέριλαντ, περίπου 1500 χιλιόμετρα μακριά από τις εστίες της φωτιάς, ακύρωσαν τις υπαίθριες δραστηριότητες, αθλητικοί αγώνες αναβλήθηκαν και πτήσεις καθηλώθηκαν. Οι άνθρωποι φόρεσαν ξανά μάσκες N95 μετά τον Covid ενώ οι αρχές συνέστησαν να μείνουν όλοι σπίτι. Πάλι.
Τα νοσοκομεία στη Νέα Υόρκη προετοιμάστηκαν για επείγοντα περιστατικά σε ευάλωτους, ηλικιωμένους και παιδιά, άτομα με άσθμα και χρόνια καρδιακή ή πνευμονική ευπάθεια, αλλά και κοινότητες φτωχών μαύρων και ισπανόφωνων που ήδη ζουν σε συνθήκες κακής ποιότητας αέρα. Άλλωστε, πολλές ασθένειες που σχετίζονται με τον καπνό μπορούν να εμφανιστούν χρόνια αργότερα. Η τέφρα και τα αποκαϊδια μολύνουν το έδαφος και το νερό, επίσης, για χρόνια μετά τη καταστροφή.
Τι προκάλεσε αυτές τις πυρκαγιές; Η επιστήμη είναι ξεκάθαρη: ευθύνονται οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα από τη καύση ορυκτών καυσίμων, που θερμαίνουν την επιφάνεια της Γης και αυξάνουν τους κινδύνους ακραίων καιρικών συνθηκών. Σύνθετα ακραία φαινόμενα, όπως η έντονη ξηρασία σε συνδυασμό με την υπερβολική ζέστη, οδηγούν σε ακόμη πιο έντονες, συχνότερες πυρκαγιές, που καίνε μεγαλύτερες περιοχές, ξεκινούν νωρίτερα και διαρκούν περισσότερο.
Πράγματι, η φετινή ήταν μια ασυνήθιστα ξηρή χρονιά σε μεγάλο μέρος του Καναδά, η οποία σε συνδυασμό με πολύ υψηλές θερμοκρασίες τον τελευταίο μήνα, οδήγησε σε περισσότερες από 400 πυρκαγιές, τις μισές εκτός ελέγχου. Μέσα σε δυο μόνο μέρες καταστράφηκαν δάση στο μέγεθος της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας μαζί. Εντωμεταξύ, με βάση μετριοπαθείς προβλέψεις, λόγω της κλιματικής αλλαγής, στις ΗΠΑ προβλέπονται εξαπλάσιες πυρκαγιές μέσα στα επόμενα 20 χρόνια, και διπλάσιες στην Ευρώπη, από ότι σήμερα.
Αυτό όμως που συμβαίνει στον Καναδά και στις ΗΠΑ συμβαίνει και αλλού, τα δάση στη Σιβηρία καίγονται, η Ασία αντιμετωπίζει καύσωνες ρεκόρ. Οι θερμοκρασίες των ωκεανών φέτος ήταν οι υψηλότερες των τελευταίων 40 ετών. Και ένα ιδιαίτερα έντονο Ελ Νίνιο, το φυσικό φαινόμενο που προκαλεί θερμότερες συνθήκες σε μεγάλες περιοχές του πλανήτη, ξεκίνησε ήδη να αναπτύσσεται στον Ειρηνικό ωκεανό. Αναμένουμε νέα ρεκόρ ακραίων φαινομένων φέτος.
Πολλά περισσότερα μέρη, απίθανα μέρη, μπορούν να βιώσουν αυτά τα ακραία φαινόμενα. Κανείς δεν γλυτώνει από τη κλιματική αλλαγή, ανεξάρτητα από το πού ζούμε. Ο καπνός από τις φωτιές του Καναδά έφτασε μέχρι τη Νέα Υόρκη, τη Φλόριντα ακόμα και τη Νορβηγία. Δεν υπάρχει «ασφαλές» μέρος από την κλιματική αλλαγή. Πώς μπορούμε να αποτρέψουμε τις πυρκαγιές; Η καλύτερη πρόληψη είναι η αναστολή της κλιματικής κρίσης, που σημαίνει κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές για την ενέργεια.
